Ένωση Ιδιοκτητών Ακινήτων Ν. Αχαϊας
Μιαούλη 43-45, 26 222, Πάτρα
Τηλ: 2610 622800, Fax: 2610 622700
ΑΜΕΑ: Προιόντα και υπηρεσίες, και όχι κτίρια, αφορά η Ευρ.Οδηγία για τα ΑΜΕΑ

Σε σχέση με πρόσφατα δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία, βάσει ευρωπαικής οδηγίας, τα ιδιωτικά κτίρια που δεν έχουν προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ θα θεωρούνται ως δήθεν αυθαίρετα, από την ΠΟΜΙΔΑ διευκρινίζονται τα εξής.

Προιόντα και υπηρεσίες, και όχι κτίρια αφορά η νέα ευρωπαϊκή οδηγία ΕΕ.2019.892 για την προσβασιμότητα των ΑΜΕΑ, που ενέκρινε στις 13 Μαρτίου 2019  το Ευρωκοινοβούλιο, με στόχο τη βελτίωση της καθημερινής ζωής των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των ηλικιωμένων, καθιστώντας τα βασικά αυτά προϊόντα και υπηρεσίες πιο προσιτά σε αυτά.

Η Οδηγία περιγράφει ένα σύνολο προϊόντων και υπηρεσιών που πρέπει να γίνουν πιο προσιτά, όπως τα smartphones, τα ταμπλέτες και ο τηλεοπτικός εξοπλισμός, οι υπολογιστές και τα λειτουργικά συστήματα, τα ΑΤΜ και οι τραπεζικές υπηρεσίες. Ωστόσο, δεν επιβάλλει λεπτομερείς τεχνικές λύσεις, επιτρέποντας την καινοτομία από τα κράτη μέλη. Ο νόμος θα διασφαλίσει ότι οι εθνικές αρχές εποπτείας της αγοράς έχουν την αρμοδιότητα να ελέγχουν τους ιδιωτικούς φορείς.

Το οικοδομικό περιβάλλον εξαιρείται γενικά από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, καθώς το τελευταίο αφορά κυρίως προϊόντα και υπηρεσίες. Η Οδηγία αφήνει στα κράτη μέλη να αποφασίσουν εάν θα επεκτείνουν συγκεκριμένες απαιτήσεις προσβασιμότητας (εκείνες που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας) μόνο στο δομημένο περιβάλλον που διαχειρίζεται ο πάροχος υπηρεσιών και στο οποίο παρέχονται οι υπηρεσίες που καλύπτονται από την Οδηγία (άρθρο 4 ( 4). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η νέα Οδηγία δεν περιλαμβάνει καν τις οικιακές συσκευές όπως πλυντήρια ρούχων και μικροκύματα, ενώ οι μικροεπιχειρήσεις εξαιρούνται από ορισμένες υποχρεώσεις.

Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους τρία έτη για να μεταφέρουν τις νέες διατάξεις στη δική τους εθνική νομοθεσία και έξι χρόνια για να την εφαρμόσουν, από την δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, που έγινε στις 17.4.2019.

Η Οδηγία ΕΕ 2019/892 συνεπώς αφορά μόνον προιόντα και υπηρεσίες, προσβάσιμα για ΑΜΕΑ, και όχι την πρόσβαση σε κτίρια.

Το Γραφείο της UIPI στις Βρυξέλλες μας ενημερώνει ότι η Κοινοτική νομοθεσία ρυθμίζει την υποχρεωτική προσβασιμότητα στα δημόσια και μόνον κτίρια, και όχι στα ιδιωτικά, γιατί είναι γνωστή η δυσκολία, έως και πλήρης τεχνική αδυναμία εφαρμογής της δεύτερης, αλλά και το σημαντικό κόστος κατασκευής της πρόσβασης, όπου αυτό είναι εφικτό. Γι΄αυτό και υποχρεωτικότητα στην προσβασιμότητα προβλέπεται μόνον στα νέα ιδιωτικά κτίρια, και σε όσα ανακατασκευάζονται ριζικά.

Η ΠΟΜΙΔΑ θεωρεί ότι θα ήταν ευχής έργο να υπάρχει προσβασιμότητα σε όλα τα κτίρια, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η πρότασή της για επιδότηση μέσω επιστροφής φόρου του 40% των εργασιών λειτουργικής αναβάθμισης ιδιωτικών κτιρίων, που αναμένεται να νομοθετηθεί με το επερχόμενο φορολογικό νομοσχέδιο, προφανώς θα καλύπτει και τις εργασίες δημιουργίας προσβασιμότητας ΑΜΕΑ στα κτίρια. Στις πολυκατοικίες το κόστος των σχετικών εργασιών και η αντίστοιχη φορολογική επιστροφή θα κατανέμονται μεταξύ των συνιδιοκτητών, βάσει του πίνακα χιλιοστών του κάθε κτιρίου.    

Διαβάστε το συνημμένο κείμενο της Ευρωπαικής Οδηγίας στα ελληνικά.

Επίσης διαβάστε το ιδιαίτερα ενημερωτικό ρεπορτάζ του έγκυρου www.ecopress.gr από την ειδική ημερίδα της ΕΛΕΜ (Ελεύθεροι Επαγγελματίες Μηχανικοί) για το θέμα αυτό (12.12.2018), που καλύπτει και τη σχετική ελληνική νομοθεσία.

Νέα δεδομένα στον σχεδιασμό, την επίβλεψη και την κατασκευή των κτιρίων όλων των κατηγοριών και επεμβάσεις σε μεγάλο πλήθος υφιστάμενων  δημοσίων  και ειδικών κτιρίων, γραφείων και εμπορίου, – τα οποία  παρουσιάζει ακολούθως αναλυτικά το ρεπορτάζ του ecopress – , για την εξασφάλιση αυτόνομης πρόσβασης των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ) και των εμποδιζόμενων ατόμων, ως προϋπόθεση  της νόμιμης λειτουργίας των κτιρίων επιφέρει η πολεοδομική νομοθεσία, με σημείο αναφοράς το έτος 2020.

Έρχεται το πλήρωμα του χρόνου εξάντλησης των παρατάσεων προσαρμογής και σε συνδυασμό με τις προβλέψεις της πολεοδομικής νομοθεσίας,  ρητές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), διεθνών συμβάσεων  του ΟΗΕ, που έχει κυρώσει η χώρα ως νόμους του ελληνικού κράτους, όπως επίσης  Ευρωπαϊκές Οδηγίες, που έχουν  ενσωματωθεί στην εγχώρια νομοθεσία αλλά και τις σχετικές Συνταγματικές επιταγές,  οι πολεοδομικές διατάξεις για τα ΑμΕΑ και τα εμποδιζόμενα άτομα  αποκτούν πλέον υποχρεωτικότητα για τη νομιμότητα των κτιρίων.

Είναι γνωστό σε όλους  ότι οι πολεοδομικές διατάξεις για τα ΑμΕΑ έχουν θεσμοθετηθεί  με σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων, αρχής γενομένης από το 1985 και επί τέσσερις και πλέον δεκαετίες αυτές οι προβλέψεις  αντιμετωπίζονται στη χώρα μας ως ευχολόγιο, χωρίς σε μεγάλο βαθμό να τηρούνται.  

Νέα ισχυρά δεδομένα είναι η καθιέρωση της ηλεκτρονικής έκδοσης οικοδομικών αδειών, μέσω του e-adeies – και η ενεργοποίηση του θεσμού των  ελεγκτών δόμησης, όπως επίσης η σταθερή ευθύνη των μηχανικών για την εφαρμογή της νομιμότητας σε υφιστάμενες και νέες κατασκευές, οι οποίοι σε αυτές τις συνθήκες είναι εγγυητές της εφαρμογής των διατάξεων για τα ΑμΕΑ και εμποδιζόμενα άτομα και βεβαίως έχουν συνέπειες, όταν δεν το πράττουν.

Η νομοθεσία προβλέπει ότι: «σε κάθε περίπτωση μεταβολής χρήσης κτιρίου ή χώρου κτιρίου πρέπει να διασφαλίζεται υποχρεωτικά η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου με την προϋπόθεση να μην θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου. Σε αντίθετη περίπτωση η κατασκευή θεωρείται αυθαίρετη» ( Ν.4067/12). Σημειώνεται μάλιστα ότι οι αυθαίρετες κατασκευές αυτών των κατηγοριών δεν καλύπτονται από τις τρέχουσες ρυθμίσεις νομιμοποίησης αυθαιρέτων.

Το θέμα εφαρμογής των πολεοδομικών ρυθμίσεων για τα ΑμΕΑ και τα εμποδιζόμενα άτομα στα κτίρια έρχεται στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος της κατασκευαστικής αγοράς των ιδιοκτητών και βέβαια  των μηχανικών. Οι Ελεύθεροι Επαγγελματίες Μηχανικοί (ΕλΕΜ) διοργάνωσαν ειδική επιστημονική ημερίδα, με θέμα «ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ  ΓΙΑ ΑμεΑ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ευκαιρίες – Δυνατότητες – Υποχρεώσεις των μηχανικών» την Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2018,  στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΤΕΕ (Νίκης 4 – 1ος όροφος).

-«Στόχος της εκδήλωσης ήταν η ενημέρωση και η συνοπτική παρουσίαση θεμάτων  σχετικά με την πρόσβαση και εξυπηρέτηση των ΑμεΑ και των εμποδιζομένων ατόμων, τα οποία επηρεάζουν καθοριστικά το σχεδιασμό και επίβλεψη τόσο των κτιριακών έργων, όσο και τις επεμβάσεις στον αστικό χώρο» τονίζει προς το ecopress  ο Γιάννης Κυριακόπουλος, πολιτικός μηχανικός, επικεφαλής της ΕλΕΜ εισηγητής στην εκδήλωση και υπογραμμίζει ότι «το 2020, ακόμα και τα υφιστάμενα Δημόσια και Ειδικά κτίρια, προκειμένου να συνεχίσουν τη λειτουργία τους, θα πρέπει να εξασφαλίζουν αυτόνομη προσβασιμότητα για τα Άτομα με Αναπηρία και τα «εμποδιζόμενα» άτομα».

-«Όλοι οι κλάδοι των μηχανικών μπορούν να ασκήσουν τον επαγγελματικό τους ρόλο και ταυτοχρόνως να αναδείξουν την επιστημονική και κοινωνική ευθύνη τους στον σχεδιασμό των κτιρίων και των πόλεων» τονίζει στο ecopress ο Διονύσης Κλαδάκης, πολιτικός μηχανικός από τους  βασικούς εισηγητές  στην εκδήλωση για τις προβλέψεις της νομοθεσίας. Ο ίδιος σημειώνει ότι: «Όταν οι μηχανικοί εφαρμόζουν τη νομοθεσία και τις προβλέψεις για τα ΑμΕΑ και τα εμποδιζόμενα άτομα, τα κτίρια, όπως και οι πόλεις μας, γίνονται όχι μόνον πιο λειτουργικά και ανθρώπινα αλλά και πιο όμορφα».

 Γυρίζει λοιπόν σελίδα στον τομέα των κατασκευών κτιρίων και των επεμβάσεων στους κοινόχρηστους και δημόσιους χώρους και η πολιτεία, οι φορείς του δημοσίου, ιδίως οι Δήμοι και οι Περιφέρειες, οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε ένα μεγάλο φάσμα κατηγοριών ειδικών κτιρίων και συνάθροισης κοινού και οι μηχανικοί  έρχονται αντιμέτωποι με τις θεσμοθετημένες νόμιμες υποχρεώσεις τους αλλά και την κοινωνική ευθύνη τους για την εξασφάλιση αυτόνομης  πρόσβασης των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ) στα κτίρια και στους κοινόχρηστους και δημόσιους χώρους.

Οι αλλαγές

Οι αλλαγές σχεδιασμού σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΝΟΚ (Ν.4067/12).  και τις προδιαγραφές του «Σχεδιάζοντας για όλους» του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι δεδομένες για όλα τα νέα κτίρια κατοικίας. Η μεγάλη αλλαγή που έρχεται είναι ότι στα δημόσια κτίρια και τα ειδικά κτίρια, στην ευρύτατη γκάμα των κτιρίων γραφείων και εμπορίου  μέχρι το 2020 πρέπει να έχουν γίνει οι προβλεπόμενες αλλαγές και επεμβάσεις για την ανεμπόδιστη πρόσβαση των ΑμΕΑ, σύμφωνα με ενημέρωση που παρείχε στο ecopress ο Δ. Κλαδάκης. Ο ίδιος παρουσιάζει αναλυτικά στοιχεία,  σύμφωνα με τα οποία  η νομοθεσία προβλέπει:

Στα ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ ΕΚΤΟΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ, σε περιοχές που βρίσκονται εντός ή εκτός σχεδίων ή οικισμών, για τα άτομα με αναπηρία και τα «εμποδιζόμενα» άτομα:

Ανεξαρτήτως νομιμότητας, μέχρι το έτος 2020, επιβάλλεται να έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες διαμορφώσεις, ώστε οι λειτουργικοί χώροι τους να είναι προσπελάσιμοι από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα, σε κτίρια:

  •  Στέγασης Δημοσίων Υπηρεσιών ( Υπουργεία, Εφορίες κλπ)
  •  Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου
  •  Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου του ευρύτερου Δημόσιου τομέα.
  •  Κοινωφελών Οργανισμών.
  • Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμοι, Περιφέρειες)
  • Συνάθροισης κοινού, όπως:

-χώροι συνεδρίων / εκθέσεων /μουσείων, χώροι συναυλιών,

-αθλητικών ή πολιτιστικών συγκεντρώσεων, ναοί,

-θέατρα / κινηματογράφοι,

-εστιατόρια/ζαχαροπλαστεία/ καφενεία/ κέντρα διασκέδασης, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, αίθουσες αναμονής επιβατών, τράπεζες/ανταλλακτήρια

  • Προσωρινής Διαμονής,
  • Εκπαίδευσης,
  • Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας,
  • Δικαιοσύνης και Σωφρονισμού,
  • Γραφείων και Εμπορίου,
  • Βιομηχανίας και Βιοτεχνίας,
  • Στάθμευσης Αυτοκινήτων
  • Πρατηρίων Καυσίμων,

Όπου ο προβλεπόμενος ανελκυστήρας σ’ αυτά μπορεί να κατασκευαστεί για ένα χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου σύμφωνα με τα οριζόμενα στο πρότυπο ΕΛΟΤ -ΕΝ 81/μέρος 70 (2) o Ο προβλεπόμενος προσπελάσιμος από ΑμεΑ κλπ χώρος υγιεινής, μπορεί να είναι μόνο ένας μικτής χρήσης (ανδρών-γυναικών)

Στα ΝΟΜΙΜΩΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ, σε περιοχές που βρίσκονται εντός σχεδίων ( εν ισχύει για οικισμούς ή εκτός σχεδίου περιοχές, 6λ άρθρο 1§1,2,3 Ν.4067/12):

  1. Σε ΟΛΑ ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ,  που δεν διαθέτουν ανελκυστήρα και κατά το χρόνο ανέγερσής τους δεν ήταν υποχρεωτική η κατασκευή του, o ανεξάρτητα από τη χρήση τους από ΑμεΑ ή/και εμποδιζόμενα άτομα, (Άρθρο 27§2 Ν.4067/12, ΦΕΚ Α’ 79) είναι δυνατή η κατασκευή ανελκυστήρα ή άλλων μηχανικών μέσων κάλυψης υψομετρικών διαφορών και του χώρου πρόσβασης, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρόντος και των ειδικών όρων δόμησης της περιοχής (συντελεστές δόμησης/κάλυψης/όγκου, ύψους, πλαγίων αποστάσεων, προκηπίων κλπ).

Για την εφαρμογή της διάταξης απαιτούνται:

  •  Σύνταξη ή ενημέρωση της ταυτότητας κτιρίου (άρθρο 4 Ν.3843/10, ΦΕΚ Α162)<4) o Έκδοση αδείας δόμησης ή
  • Έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας αν ο ανελκυστήρας απαιτείται για τη μετακίνηση ΑμεΑ ή εμποδιζομένων ατόμων (άρθρο 45§2ζ Ν.4067/12).
  • Απλή ενημέρωση της αρμόδιας πολεοδομικής αρχής (ΥΔΟΜ) και του Αστυνομικού τμήματος της περιοχής 48ώρες προ της εκτέλεσης των υπολοίπων εργασιών (πλην ανελκυστήρα), εφόσον δεν θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου (άρθρο 4§3α Ν.4067/12). o Έγκριση Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, σε περιπτώσεις εφαρμογής σε διατηρητέα κτίρια και παραδοσιακούς οικισμούς.
  1. Στα κτίρια με χρήση ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ, που δεν διαθέτουν ανελκυστήρα (ανεξάρτητα αν κατά το χρόνο ανέγερσής τους ήταν ή όχι υποχρεωτική η κατασκευή του), και δεν διασφαλίζουν προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα, Εφόσον:
  •  διαμένουν άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα σ’ αυτά τα σχετικά έξοδα καλυφθούν από τους ενδιαφερόμενους
  •  οι τοποθετούμενες εγκαταστάσεις δεν δημιουργούν προβλήματα ασφαλείας τόσο στους χρήστες τους, όσο και τους υπόλοιπους χρήστες των κτιρίων
  • είναι δυνατή η τοποθέτηση διάταξης (ράμπας ή αναβατορίου)<7), που θα διασφαλίζει την πρόσβαση των ΑμεΑ κλπ από το πεζοδρόμιο στους εσωτερικούς / εξωτερικούς κοινόχρηστους χώρους κατά παρέκκλιση κάθε ισχύουσας διάταξης ή κανονισμού (πχ των διατάξεων του παρόντος, των ειδικών όρων δόμησης της περιοχής, του κανονισμού συνιδιοκτησίας).

Για την εφαρμογή της διάταξης απαιτούνται:

Σύνταξη ή ενημέρωση της ταυτότητας κτιρίου (άρθρο 4 Ν.3843/10, ΦΕΚ Α’ 62) o Έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας για τον τυχόν ανελκυστήρα (άρθρο 4§2ζ Ν.4067/12). o Απλή ενημέρωση της αρμόδιας πολεοδομικής αρχής (ΥΔΟΜ) και του Αστυνομικού τμήματος της περιοχής 48ώρες προ της εκτέλεσης των υπολοίπων εργασιών (πλην ανελκυστήρα), εφόσον δεν θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου (άρθρο 4§3α Ν.4067/12). –Σε κάθε περίπτωση μεταβολής χρήσης κτιρίου ή χώρου κτιρίου πρέπει να διασφαλίζεται υποχρεωτικά η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου με την προϋπόθεση να μην θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου. Σε αντίθετη περίπτωση η κατασκευή θεωρείται αυθαίρετη. (Άρθρο 5§4 Ν.4067/12, ΦΕΚ Α’ 79).

Στα ΝΕΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ, σε περιοχές που βρίσκονται εντός ή εκτός σχεδίων, για τα άτομα με αναπηρία και τα «εμποδιζόμενα» άτομα,( σύμφωνα με το  άρθρο 26§1,2 Ν.4067/12, ΦΕΚ Α’ 79)  θα πρέπει να εξασφαλίζονται:

  1. Αυτόνομη (χωρίς τη βοήθεια κανενός) & ασφαλής (από κάθε άποψη):
  • Οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση, ήτοι δυνατότητα προσέγγισης των κτιρίων (από πεζοδρόμια, κοινόχρηστους χώρους), εισόδου (ράμπες, ανελκυστήρες, διάδρομοι κλπ) και κίνησης.
  • Εξυπηρέτησή τους, ήτοι πρόσβαση σ’ όλες τις υπηρεσίες που παρέχει το κτίριο και ο εξοπλισμός του σε όλους τους εσωτερικούς και εξωτερικούς κοινόχρηστους χώρους των παραπάνω κτιρίων (περιβάλλωνχώρος, διάδρομοι κλπ), σύμφωνα με τις ισχύουσες οδηγίες του ΥΠΕΚΑ «Σχεδιάζοντας για όλους».
  1. Συνθήκες εύκολης μετατρεψιμότητας των κατοικιών (αυτόνομων ή διαμερισμάτων) σε κατοικίες μελλοντικών χρηστών με αναπηρία/εμποδιζόμενων ατόμων, χωρίς να θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου.
  2. Για περιπτώσεις έκτακτων αναγκών (πχ σεισμοί, πυρκαγιές, πλημμύρες)(1):
  • 1 τουλάχιστον προσβάσιμος χώρος αναμονής μίας θέσης αμαξιδίου σε κάθε όροφο, όταν ο πληθυσμός του ορόφου είναι μικρότερος από 200 άτομα ή,
  • 1 τουλάχιστον χώρος αναμονής με δύο θέσεις αμαξιδίου, όταν ο πληθυσμός του ορόφου είναι μεγαλύτερος από 200 άτομα.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ

Για την έκδοση άδειας δόμησης υποβάλλονται η έγκριση δόμησης και -μεταξύ άλλων- Αρχιτεκτονική μελέτη, στην οποία εμπεριέχεται η μελέτη παθητικής πυροπροστασίας και η μελέτη προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία όπου απαιτείται (Άρθρα 3§2β & 9§6 Ν.4030/11, ΦΕΚ Α’ 249). Οι ελεγκτές δόμησης μετά την ολοκλήρωση του κτιρίου (τελικός έλεγχος), κατά τον έλεγχο τήρησης των διαμορφώσεων περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου, υποχρεούνται να ελέγξουν την υλοποίηση, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, των προβλεπομένων για την πρόσβαση και εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία και εμποδιζομένων ατόμων. (Άρθρο 7§4γ Ν.4030/11, ΦΕΚ Α’ 249 & Άρθρο 4§2 ΚΥΑ 9875/12, ΦΕΚ Β’465).

Διαβάστε το συνημμένο κείμενο της Ευρωπαικής Οδηγίας στα ελληνικά.

https://www.pomida.gr/assets/File/298_odigia%20ee.2019.882.amea.pdf
   

Επιμέλεια κειμένων - Κυριακή Αθανασιάδη, Πάτρα